Тываныӊ ада-ызыгуурундан дузааргак, кээргээчел, төрелзирек, патриотчу арат-чону нам, чазааныӊ айтыышкынын күүседиринге тура-соруктуг, бедик көдүрлүүшкүннүг кирген.
Төрээн чурт, улуг орус чон-биле быжыг найырал, Совет Эвилелинге дузалажыр дугайында патриотчу ырылар, шүлүктер солун-сеткүүлге парлаттынып, радиога чаӊгыланып турган. Ол үениӊ кыйгырыглар хуудустары: «Бүгү күштү Кызыл шеригге дузалаарынче!», «Бүгү күштү тиилелгеже!», «Бүгү күштү дайзынны чылча шаварынче!», «Бүгү чүвени тиилелгеже!», «Тиилелге бистиӊ болур!».
В. Лебедев-Кумачтыӊ сөзүнге, А. Александровтуӊ аялгазын бижээни «Ыдыктыг дайын» деп ыры сүр-күчүлүү-биле каяа-даа чаӊгыланып турган. Ында мындыг одуруглар бар:
Балар шагдан артык дерзии
Фашист кушке удур,
Өлүмнуг улуг дайынче,
Өргүн чон туруӊар!
Чыдыг сазаӊ фашистерни
Чылча базып кыргаш,
Дагын тыптып келбес кылдыр,
Тамыга хөмер бис!
Тывага дайын чылдарында нептереӊгей ырылар болгаш шүлүктер С.Б. Пюрбюнуӊ сөзүнге бижээни, аялгазы Л. Израйлевтиӊ «Тулчуушкунче» деп ырызы, С.А. Сарыг-оолдуӊ «Чылча шавар» деп шүлүү:
Барыын чүктен Герман
Бардамнааштыӊ халдап келген,
Маадыр чуртту – ССРЭ-ни
Бастырыныӊ демдээ-дир ол
ССРЭ-же семеп турар
Сеткилиниӊ улуун але,
Чаӊнык ышкаш Кызыл Шериг
Чыжырт кылдыр чылча шавар.
Ол үеде аныяктарныӊ эӊ-не ынак ырыларыныӊ бирээзи:
Ада-чурттуӊ кырындыва,
Араатан фашист шурап келген,
Арат-чоннуӊ мурнунайдан,
Аъттаныпкаш, тулчуп кирзе.
Кончуг күштүг шынзылгадан
Холга тудуп алган болза,
Хосталганыӊ дайынынче
Хоора тутсуп орган болза.
Артык күштүг шынзылгадан
Аттан салгаш алган болза,
Ада-чурттуӊ дайынынче,
Аъттаныпкаш тутсуп орза.
Бо күштүг ырылар, шүлүктер аныяктарга езулуг чалгын болган. ССРЭ-ниӊ хамаарышпас чоруун камгалаары-биле дайынга эки-тура-биле киржир күзелин илереткен Тываныӊ бөлүк болгаш хуу хамаатыларыныӊ билдириишкиннери ТАР-ныӊ Төп Комитединге Тываныӊ Чазаанга, ТАР-да элчин черинге, Шериг херээниӊ Яамызынга хөйү-биле кирип эгелээн.